Σωλήνες πολυαιθυλενίου για δίκτυα Φ. Αερίου

Στην κατασκευή δικτύων διανομής Φ.Αερίου το υλικό που διεθνώς μονοπωλεί την αγορά είναι το HDPE πολυαιθυλένιο. 

Διαθέτει φυσικές ιδιότητες που το καθιστούν ιδανικό για χρήση σε θαμμένα δίκτυα χαμηλής πίεσης:

• Έχει υψηλή κατεργασιμότητα
• Είναι συγκολλησιμο
• Έχει υψηλή αντοχή σε εφελκυσμό
• Έχει μεγάλο κύκλο ωφέλιμης ζωής
• Εξαιρετική συμπεριφορά στην αντίσταση διάδοσης ρηγματώσεων
• Καλύπτει μεγάλο θερμοκρασιακό εύρος (-10⁰C ως +50 ⁰C)
• Είναι ανακυκλώσιμο και παρουσιάζει ικανοποιητική αντοχή σε πλήθος ρυπογόνων παραγόντων.
• Είναι εξαιρετικά λείο και παρουσιάζει πολύ μικρό συντελεστή τριβής
• Έχει πολύ μικρό κόστος συντήρησης κι επιδέχεται επεμβάσεις διακοπής παροχής με την μέθοδο squeeze-off
• Λόγω του μικρού του βάρους είναι εύχρηστο κι εγκαθίσταται εύκολα και με μικρό κόστος

Άλλα πολυμερή υλικά που διεθνώς χρησιμοποιούνται είναι το πολυβινιλοχλωρίδιο PVC για συντήρηση/επισκευές, το πολυαμίδιο PA, το δικτυωτό πολυαιθυλένιο PEX , καθώς και υλικά αγωγοί και εξαρτήματα από ενισχυμένες εποξειδικές ρητίνες.
Στην Ελλάδα χρησιμοποιείται για σωληνώσεις, σύνολα σωληνώσεων και παροχετευτικούς αγωγούς που προορίζονται για την διανομή του Φ. Αερίου μέσω δικτύων διανομής με πίεση σχεδιασμού 4 bar.
Οι απαιτήσεις και τα κριτήρια, που αφορούν στα υλικά, τα εξαρτήματα και τις εργασίες κατασκευής των δικτύων πολυεθυλαινίου διανομής Φ. Αερίου, ορίζονται στην Ελλάδα από τον Κανονισμό Φ.Αερίου ΦΕΚ 1530 της 19-10-2006 και τον Κανονισμό εγκατάστασης παροχετευτικών αγωγών ΦΕΚ 1810 της 12-12-2006.

Πρώτη ύλη − Πρόσθετα

Η πρώτη ύλη και τα πρόσθετα είναι σύμφωνα με τα ΕΛΟΤ ΕΝ 1555−1 και ΕΛΟΤ ΕΝ 1555−2 και με τις εξής απαιτήσεις :

• Το σύστημα του σταθεροποιητή υπεριώδους ακτινοβολίας επιλέγεται έτσι ώστε να ελαχιστοποιεί την πιθανότητα αποχρωματισμού μετά την υπόγεια τοποθέτηση των σωλήνων ιδιαίτερα σε συνθήκες αναερόβιων βακτήριων ή κατά την έκθεσή τους στο εξωτερικό περιβάλλον.
• Η πρώτη ύλη δεν περιέχει βαρέα μέταλλα και ειδικότερα κάδμιο (cadmium free).
• Η πρώτη ύλη γίνεται αποδεκτή αφού αποδειχθεί ότι είναι σύμφωνη με όσα έχουν δηλωθεί στον τεχνικό φάκελο του κατασκευαστή, που περιλαμβάνει τα παρακάτω:

1. Πληροφορίες σχετικά με τα τεχνικά χαρακτηριστικά του προϊόντος πριν και μετά τη μορφοποιηση του (εξώθηση ή έγχυση). Οι πληροφορίες αυτές, μεταξύ άλλων, περιέχουν και τα εξής :

• Γενικά χαρακτηριστικά του υλικού : Δομή, σύνθεση, συμπεριφορά, αποτελέσματα τυπικών δοκιμών, καμπύλες γήρανσης.
• Ρεολογική συμπεριφορά : Ιξώδες, καταλληλότητα για εξώθηση, για έγχυση.
• Αντοχή σε τάσεις ρηγμάτωσης.
• Συμπεριφορά σε ταχεία ρηγμάτωση.
• Πρόσθετα : Περιεχόμενο, σύνθεση, αποτελεσματικότητα.

2. Υπεύθυνη Δήλωση του Κατασκευαστή σχετικά με τις ανοχές των παρακάτω παραμέτρων για τις διάφορες παρτίδες πρώτης ύλης που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή σωλήνων. Οι παράμετροι είναι οι εξής :

• Δείκτης ροής τήγματος.
• Πυκνότητα.
• Περιεκτικότητα σε σταθεροποιητές υπεριωδών πιγμέντων λοιπών πρόσθετων και βαθμός διασποράς αυτών.
• Σταθερότητα ως προς την οξείδωση (μέσω μέτρησης του χρόνου επαγωγής της οξείδωσης ή μέσω δοσιμετρίας).

Απαιτείται ειδική αιτιολόγηση σε περίπτωση μεγάλων αποκλίσεων από τα επιτρεπόμενα όρια, όπως επίσης πρέπει να αποδεικνύεται ότι αυτές δεν επηρεάζουν την ποιότητα του τελικού προϊόντος.
Ο προμηθευτής της πρώτης ύλης πρέπει να είναι απαραίτητα κάτοχος του ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 9001/2000.

Χρώμα υλικού 

Το χρώμα του υλικού είναι κίτρινο. Το υλικό περιέχει σταθεροποιητές υπεριώδους ακτινοβολίας έτσι επιτυγχάνεται καλή αντίσταση του σωλήνα στην υπεριώδη ακτινοβολία. Επίσης περιέχει την κατάλληλη ποσότητα αντιοξειδωτικών.

Απόκλιση από την κυλινδρικοτητα για περιτυλιγμένους σωλήνες

 Η μέγιστη απόκλιση από την κυλινδρικότητα για περιτυλιγμένους σωλήνες δίνεται στους ακόλουθους πίνακες:

α) Για περιτυλιγμένους σωλήνες σύμφωνα με τον Κανονισμό Φ.Αερίου

β) Σύμφωνα με το EN 1555-2

Ιδιότητες 

Οι σωλήνες είναι συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις του ΕΛΟΤ ΕΝ 1555−2 "Συστήματα πλαστικών σωληνώσεων για την παροχή αερίων καυσίμων − Πολυαιθυλένιο (ΡΕ) − Μέρος 2: Σωλήνες".
Επιπλέον πραγματοποιείται δοκιμή πνιγμού (Annex A του ΕΛΟΤ ΕΝ 1555−2). Η δοκιμή γίνεται σύμφωνα με το ISO 4437. Στο σημείο που γίνεται η δοκιμή πνιγμού τοποθετείται μηχανικός δακτύλιος αποκατάστασης.

Σήμανση 

Η σήμανση είναι σύμφωνα με το ΕΛΟΤ ΕΝ 1555−2 και συγκεκριμένα:
Όλοι οι σωλήνες σημαίνονται κατά μήκος με στοιχεία που εκτυπώνονται σε βάθος μεταξύ 0,02 mm και 0,15 mm με ανεξίτηλο μαύρο χρώμα.
Το ύψος των χαρακτήρων είναι τουλάχιστον:
α. 5 mm για σωλήνες διαμέτρου έως 63 mm.
β. 10 mm για σωλήνες διαμέτρου μεγαλύτερης από 63 mm.

Κάθε αγωγός φέρει εμφανώς με ανεξίτηλα στοιχεία και επαναλαμβανόμενα με μεταξύ διάστημα ενός μέτρου, τα παρακάτω στοιχεία με την ακόλουθη σειρά :

• Αναφορά στο πρότυπο εφαρμογής (ΕΛΟΤ ΕΝ1555)
• Την ονομασία ή το σήμα κατατεθέν του κατασκευαστή.
• Τους όρους ΡΕ ΧΧ ΑΕΡΙΟ (π.χ. ΡΕ80 ΑΕΡΙΟ) ακολουθούμενος από τη μέγιστη πίεση λειτουργίας σε bar.
• Τις διαστάσεις του σωλήνα : ονομαστική εξωτερική διάμετρος x ονομαστικό πάχος τοιχώματος.
• Την ημερομηνία παραγωγής : έτος (δύο τελευταία ψηφία του έτους παραγωγής) και δεκαπενθήμερο (γράμμα σε ελληνική αρίθμηση).
• Την ελάχιστη απαιτούμενη αντοχή που ακολουθεί τον όρο : Ε.Α.Α.
• Τον αριθμό παρτίδας .
• Η προέλευση της πρώτης ύλης (ο τρόπος σήμανσης καθορίζεται από κοινού μεταξύ του Φορέα Διανομής Αερίου και του Κατασκευαστή).

Παράδειγμα : ΕΝ1555/xxx/PE 80 AEPIO 4/40 x 3,7/95/xx/E.A.A. 8/xx/x.

Σημείωση: Σύμφωνα με το 49 CFR Part 192.321 (e)TRANSPORTATION OF NATURAL AND OTHER GAS BY PIPELINE: MINIMUM FEDERAL SAFETY STANDARDS USA: Plastic pipe that is not encased must have an electrically conducting wire or other means of locating the pipe while it is underground. Tracer wire may not be wrapped around the pipe and contact with the pipe must be minimized but is not prohibited. Tracer wire or other metallic elements installed for pipe locating purposes must be resistant to corrosion damage, either by use of coated copper wire or by other means. Στην Ελλάδα δεν έχει εφαρμογή.